ΟΜΙΛΙΑ
ΤΟΥ
ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΚΑΡΥΣΤΙΑΣ
ΚΑΙ ΣΚΥΡΟΥ
κ.κ.
ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΤΙΜΗΤΙΚΗ
ΕΚΔΗΛΩΣΙΣ
4.10.2018
Ἐπειδή
εἶμαι τό τιμώμενο πρόσωπο καί ὁ παρουσιασθείς Τιμητικός Τόμος ἐπιγραφόμενος ΄΄ΔΙΚΑΙΟΝ
ΟΦΛΗΜΑ΄΄ μέ ἀφορᾶ ἄμεσα, δικαιοῦμαι καί ὑποχρεοῦμαι νά ἐκφράσω πρίν ἀπό τίς
εὐχαριστίες, τίς κρίσεις μου ἐπ’ αὐτοῦ.
1.
Ἡ γενική θεώρησι τοῦ Τόμου, θά μποροῦσε
νά συνδεθῇ μέ τήν φρᾶσι τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: ΄΄Καί ἔτι καθ’ ὑπερβολήν ὁδόν ὑμῖν δείκνυμι΄΄ (Α΄Κορινθ.
ιβ΄ 31).
Οἱ ἑρμηνείες πού δίδονται ἀπό τούς ὑπομνηματιστάς
στό στίχο αὐτό, εἶναι:
α)
Σᾶς ὑποδεικνύω ὁδόν, χρησιμοποιώντας τό σχῆμα τῆς ὑπερβολῆς.
β)
Δείξῳ ὑμῖν ὁδόν καθ’ ὑπερβολήν, τουτέστιν ὑπερέχουσαν.
γ)
Ὁδόν, ἐννοεῖ τήν ἀγάπην. Οὕτω ὁδός ἐνταῦθα, ἐν ἐννοίᾳ, μέθοδος. Καί ὁ Παῦλος ὑπενίττεται
καί ἀποδείκνυται ὅτι ἡ ἀληθινή ἀγάπη πρέπει νά προτιμᾶται. Ἑπομένως ἡ πρώτη
κρίσις εἶναι: Ὁ τόμος εἶναι ὑπερβολικός
σέ ὕλη καί περιεχόμενο, πού τήν ἐπιτρέπει
καί δικαιολογεῖ ἡ ἀγάπη. Καί ἡ ἀγάπη
εἶναι μέθοδος καί ὁδός καθ’ ὑπερβολήν, πού μπορεῖ νά εἰπῇ κανείς σέ παράφρασι
τό τοῦ Αὐγουστίνου: ΄΄Ἀγάπα καί γράψε ὅ,τι καί ὅσο θέλεις΄΄.
2.
Ὁ Τίτλος ΄΄ΔΙΚΑΙΟΝ ΟΦΛΗΜΑ΄΄ ἀρκετά
λογοτεχνικός καί ἐκφραστικός. Εἶναι καί πραγματικός; Τόν συναντᾶμε στόν Κατηχητικό Λόγο τοῦ Ἱεροῦ
Χρυσοστόμου (πού τόν ἀκοῦμε στήν Ἀναστάσιμη Θεία Λειτουργία) πού ἔχει ὡς ἑξῆς:
΄΄Εἴ
τις ἀπό τῆς πρώτης ὥρας εἰργάσατο, δεχέσθω σήμερον τό δίκαιον ὄφλημα΄΄.
Ἡ
φρᾶσις αὐτή εὐχαριστεῖ καί χαροποιεῖ. Ὅμως ὁ Τόμος ἐπέχει λόγον δικαιοσύνης καί
ὁμολογίας, ὀφειλῆς, πού ἀποδίδουν
δίκαιον καί ἐξοφλοῦν χρέος; Μέ βάσι καί προϋπόθεσι τήν ὁδόν καθ’ ὑπερβολήν,
ταπεινά μπορῶ νά τόν ἀποδεχθῶ καί εὐχαρίστως νά συγχαρῶ τόν ἐμπνευστή.
3.
Ὁ Τόμος εἶναι τιμητικός. Ἐκδίδεται πρός
τιμήν ἐπί τῇ συμπληρώσει πεντηκονταετείας εἰς τήν Ἀρχιερωσύνην. Ἰωβηλαῖον πού
σημαίνει σαλπίγγιον. Εἶναι λοιπόν ὁ Τόμος φωνή σάλπιγγος πού ἐκφράζει καί διακηρύττει
τό τοῦ Παύλου: ἀπόδοτε οὖν τῷ τήν τιμήν, τιμήν.
Ἐπί
τοῦ θέματος αὐτοῦ τῆς τιμῆς γίνεται πολύς λόγος στήν Ἁγία Γραφή καί στήν
Πατερική Διδασκαλία. Καί ἔχω ἀναφερθῆ σέ προηγούμενη ὁμιλία μου. Ἐδῶ θά ἀναφερθῶ
σέ μία παράγραφο ὁμιλίας τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου:
΄΄Ἀπολαμβάνεις τιμή; Ἀπόκρουσέ την,
γνωρίζοντας ὅτι σέ καθιστᾶ ὀφειλέτην. Δέν σοῦ παρέχει κανείς τιμή; Πρέπει νά
χαίρεσαι δι’ αὐτό, διότι μαζί μέ τά ἄλλα ὁ Θεός θά σοῦ ἀποδώση κατηγορίες καί δι’
αὐτό δηλαδή ὅτι ἀπέλαβες τιμῆς. Καί τό κέρδος θά εἶναι ὅτι δέν θά θεωρηθῆς ὡς ὑπεύθυνος γιά μεγαλύτερη
τιμωρία. Εἶναι ἄξιο προσοχῆς ὅτι ἐκεῖνος πού στήν παροῦσα ζωή δέν ἀπολαμβάνει
καμμία τιμή, ἀλλά καταφρονεῖται, ἄν μή τι ἄλλο κερδίζει νά μήν εἶναι ὑπεύθυνος
τιμωρίας, γιά τιμή πού ἀπόλαυσε ἀπό τούς συνανθρώπους του.
Ἀλλά ὄχι
μόνον αὐτό ἀλλά καί ἄλλα πολλά κερδίζει ὅταν
αὐτός περιορίζεται στόν ἑαυτόν του, ταπεινώνεται καί δέν καυχᾶται ποτέ.
Ὅποιος ὅμως ἀπολαμβάνει πολύ τιμή, ἐκτός τοῦ ὅτι εἶναι
ὑπεύθυνος γιά μεγάλες ὀφειλές, ὁδηγεῖται σέ ἀλαζονεία καί ματαιοδοξία καί
γίνεται δοῦλος ἀνθρώπων. Καί ἐνῶ μεγαλώνει αὐτή ἡ τυραννία ἀναγκάζεται νά κάνη
πολλά πού δέν θέλει. Ἀφοῦ λοιπόν γνωρίζομε τό καλύτερο γιά ἐμᾶς, ἄς μήν ἐπιδιώκομε
τιμές καί ἐκεῖνες πού μᾶς παρέχονται ἄς τίς ἀποκρούομε καί ἄς σβήνωμε τήν ἐπιθυμία
τῆς τιμῆς. Διότι ἡ ψυχή πού ἐπιθυμεῖ τήν
δόξα καί τήν τιμή δέν θά ἰδῆ τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Μέ αὐτά δέν ἐμποδίζω τήν ἐπιθυμία τῆς δόξης, ἀλλά
θέλω τήν ἐπιθυμία τῆς ἀληθινῆς δόξης, πού προέρχεται ἀπό τόν Θεόν. Ἄς εἴμαστε στά κρυφά εὐσεβεῖς. Τίποτε
δέν εἶναι μηδαμηνότερο ἀπό τήν ἀνθρώπινη τιμή.
Ἄς βλέπωμε μόνο σέ ἕνα: πῶς
θά μᾶς ἐπαινέση καί τιμήση ὁ Θεός, μέ τά αἰώνια ἀγαθά πού εὑρίσκονται ἐκεῖ καί
μᾶς τά ἔχει ὁ Κύριος ὑποσχεθεῖ΄΄.
4.
Ὁ Τόμος εἶναι κριτικός (κρητικός),
κάθε ἄρθρο κρίνει, συγκρίνει, διακρίνει, ἀνακρίνει, χωρίς νά ἐπικρίνει, ἀλλά ἡ κρίσις νά εἶναι
δικαία, ἡ διάκρισις λεπτή, ἡ σύγκρισις ὑπεροχική καί ἡ ἀνάκρισις ἐπαινετική. Καί ἐδῶ ὁ Τόμος νικᾶ ἐν τῷ
κρίνειν. Μέ τήν διάκρισι ὅτι εἶναι ὑπερβολική ὁδός θέτει ὑπό κρίσιν πρόσωπον, ἔργον,
βίον διακονίαν καί ἐν τῷ κρίνειν νικᾶ, ὁπότε
μέ ἐπιτρεπόμενη τήν ὑπερνίκησιν, ΄΄ἥττημαι καί
τήν ἧτταν ὁμολογῶ΄΄.
5.
Ὁ τόμος εἶναι προβληματικός. Προβληματίζει
τόν ἀναγνώστην καί τόν τιμώμενον. Καί ὁ προβληματισμός ἀμφοτέρων εἶναι κατά
πόσον εἶμαι οἷος ὁ τόμος μέ παρουσιάζει.
Καί οἱ μέν ἀναγνῶστες ἔχοντας γνῶσι τοῦ προσώπου καί τοῦ ἔργου θά ἀπαλλαγοῦν ἀπό
τόν προβληματισμό, πειθόμενοι ἤ μή, τοῖς ἐκείνων ρήμασι. Ἐγώ στόν προβληματισμό
ἐν ἐπιγνώσει ὁμολογῶ: ΄΄Χάριτι Θεοῦ εἰμί
ὁ εἰμί΄΄. Καί μέ τόν τρόπο αὐτό δίνομε καί οἱ δύο λύσι στό εὔλογο ἐρώτημα. Οἱ δέ ἀρθρογράφοι καί ἡ Ἐπιστημονική Ἐπιτροπή
νά εἶναι ἱκανοποιημένοι ὅτι ὀφελοῦν μέ τόν προβληματισμό, διότι ἀληθεύουν ἐν ἀγάπη
καί ἀγαποῦν ἐν ἀληθείᾳ.
6.
Ὁ Τόμος ἔχει καί Προοπτική. Ὁ Τόμος
στό σημεῖο αὐτό πρωτοτυπεῖ. Συνήθως οἱ Τόμοι ἐκδίδονται μετά θάνατον τοῦ
τιμωμένου, εἰς τιμήν καί μνήμην αὐτοῦ. Ἐν
προκειμένω, ὁ τιμώμενος εἶμαι ἐν ζωῇ καί ἐν ἐνεργείᾳ. Ζῶν καί δρῶν Ἐλέῳ καί Φιλανθρωπίᾳ Θεοῦ. Καί ἑπομένως ὑπάρχει
προοπτική, ὅσον ὁ Κύριος μέ διατηρήσῃ στή ζωή καί ἀκμή συνεχίζων τό ἒργον, ὥστε
νά ἀναπληρώσω καί νά συμπληρώσω τό ὑστέρημα. Καί πρός αὐτό μᾶς ὁδηγεῖ ἡ Ἁγία
Γραφή πού μᾶς λέει:΄΄Ἀγώνισαι τόν ἀγῶνα τόν καλόν, μέ σκοπό καί τέλος τήν
τελειότητα΄΄. Σχετικές εἶναι οἱ φράσεις Πατέρων πού παρακαλοῦσαν νά ζήσουν, διά
νά μετανοήσουν καί νά προοδεύσουν πνευματικά, ἀποκτῶντας τίς ἀρετές. Ὁ Θεοφόρος
Ἰγνάτιος, εὑρισκόμενος στό τέλος τοῦ ἐπιγείου βίου καί πορευόμενος πρός τό
μαρτύριον διά νά ἀλεσθῆ ἀπό τά δόντια τῶν λεόντων καί ἀποβῆ ἄρτος ἠδύς προσφορά
στό Θεό, ἔλεγε: Μάθωμεν κατά Θεόν ζῆν, τώρα ἄρχομαι μαθητής Χριστοῦ εἶναι.
Ἑπομένως
ὑπάρχει προοπτική καί θύρα ἀνεωγμένη διά νά κηρυχθῇ καί κυρίως νά ἐφαρμοστῇ τό
Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ πρός Σωτηρίαν, μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς καί τό
τέλος τῆς ὁδοῦ νά εἶναι ἐν ἀμέμπτω βιωτῇ.
Μακαριώτατε,
Τά
γενόμενα σήμερον, οὐκ ἀπογίνονται. Ἴσως οἱ σκέψεις αὐτές νά δημιουργήσουν
δυσμενῆ ἐντύπωσι καί ὑποτίμησι τοῦ Τόμου. Δι’ αὐτό παρέχω τήν ἐξήγησι, διά νά
προλάβω τυχόν παρεξήγησι. Ἐκτιμῶ τόν Τόμο, ἐπαινῶ τήν καλήν πρόθεσιν, ἀναγνωρίζω
τόν κόπο τῆς ἀγάπης καί τήν ἐργώδη προσπάθεια διά τήν σύναξι, τήν σύνταξι, τήν
κατάταξι τῶν κειμένων καί τήν καλλιτεχνική ἔκδοσι καί συγχαίρω διά τήν ἐπίσημη καί ἐπιτυχῆ παρουσίασι.
Τοῖς ἀγαπῶσι, ὅλα
συνεργοῦν καί συντελοῦν εἰς ἐπίτευξιν τοῦ σκοποῦ, πού εἶναι ἔκφρασις καί ἀπόδοσις
τῷ τήν τιμήν, τιμή.
Ἐκ βάθους ψυχῆς καί
καρδίας, εἰλικρινά εὐχαριστῶ πάντας καί διά πάντα ὅσα ἐγράψατε, εἴπατε καί ἐπράξατε
ἐν εὐχαριστίᾳ καί ταπεινώσει, διατί ὄχι
καί μέ χαρά καί εὐχαρίστησι. Ἀποδέχομαι τόν Τόμο ὡς δίκαιον ὄφλημα καί ὑποδέχομαι
αὐτόν ὡς ὁδόν καθ’ ὑπερβολήν.
Πιστεύω νά ἐκτιμηθῇ ὑπό τῶν ἀναγνωστῶν καί
εὔχομαι ὡς ἔργον ἀγαθόν, νά ἀποδοθῇ δόξα καί τιμή ἀπό τόν Θεόν.
Καί ἐπιλέγω: ἐπειδή Ἐλέῳ
Θεοῦ εὑρίσκομαι εἰς βαθύ γήρας καί ΄΄γήρας τίμιον οὐ τό πολυχρόνιον, ἀλλά ἡλικία
γήρως βίος ἀκηλίδωτος΄΄, θερμῶς παρακαλῶ πάντας, νά εὔχεσθε νά μέ χαρίζῃ ὁ Θεός
ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ Του, ἔντιμον καί ὀρθοτομοῦντα τόν λόγον τῆς ἀληθείας, ἀξιωθῷ δέ
τῆς δικαίας Κρίσεως καί τῆς εὐκταίας φωνῆς:
΄΄Ἄξιος εἶ
τοῦ λαβεῖν τήν δόξαν καί τιμήν
σύν πᾶσιν ὑμῖν΄΄.
Α Μ Η Ν
